Een feitenkaart voor al uw Nexit-discussies. Een charmante bijdrage van Mathijs Bouman in het FD van afgelopen weekend om de discussie over een eventuele Nexit feitelijk te houden. De discussie over de Brexit lijkt niet op basis van feiten te zijn gevoerd. Daar zit ook precies de crux. Deze discussies gaan primair over emoties. En tegenover emoties kun je geen feiten zetten. Daarmee overtuig je de ander niet.
Als één ding weer duidelijk is geworden de afgelopen dagen, is dat het thema Europa meer emoties losmaakt bij mensen dan het gedrag van de gevestigde politici zou doen vermoeden. Ook in het ‘blijf’-kamp. Britse jongeren (die in meerderheid voor blijven hebben gestemd, maar toch vooral zijn thuisgebleven) lijken zich pas ná het referendum echt Europees te voelen. Hadden ze die emotie een dag eerder net zo sterk gevoeld, dan was de opkomst ongetwijfeld hoger geweest en daarmee de uitslag waarschijnlijk anders.
De discussie over Europa, feiten, meningen en emoties is niet nieuw. Aan het begin van dit millennium werkte ik mee aan de campagne die de Nederlandse burger bewuster moest maken van de invloed van de Europese Unie op zijn dagelijks leven. ‘Europa. Best belangrijk.’ Tegenstanders vonden dat Europa niet best, maar heel belangrijk was. Of juist helemaal niet zo belangrijk. Voorstanders wilden ermee aangeven dat Europa niet allesbepalend was, maar wel invloed had op je dagelijks leven. In meerderheid waren mensen zich daar helemaal niet van bewust, bleek toen uit onderzoek.
De campagne werd — overigens niet alleen vanwege discussies over emotie — stopgezet in aanloop naar het referendum over de Europese grondwet in 2005. Daarvoor kwam een nieuwe campagne. Een overgrote meerderheid van de kiezers stemde tegen. Zou die meerderheid zijn mening daadwerkelijk op feiten uit de voorgelegde tekst van de grondwet hebben gebaseerd?
Europa en de Europese Unie met feiten uitdragen is zeker een belangrijke opdracht voor pro-Europese politici, beleidsmakers en opinieleiders. Maar daarmee ben je er nog niet. Het Europese gevoel uitdragen is minstens zo belangrijk. Nederland was het afgelopen halfjaar EU-voorzitter. Ongetwijfeld komt er nadat Nederland eind deze week het stokje overdraagt een publicitair offensief over de resultaten die ‘we’ hebben geboekt. Ik ben benieuwd hoe emoties daarin ruimte krijgen.
Kim Grimpe is communicatiestrateeg.
Verschenen in het FD op 29 juni 2016